نگاهی به تفسیر ادبی عرفانی قرآن مجید (687)
ســوره 5 : انعـــام ( مکّی ـ 165 آیه دارد ـ جزء هفتم ـ صفحه 128 )
( قسمــت سی و پنجـــم )
نعمت های ظاهر و باطن
( جزء هشتــم صفحه 143 آیه 120 )
بِســـمِ اللّهِ الـرَّحمــنِ الــرَّحیــم
وَ ذَرُواْ ظَاهِرَ الإِثْمِ وَ بَاطِنَهُ إِنَّ الَّذِینَ یَکْسِبُونَ الإِثْمَ سَیُجْزَوْنَ بِمَا کَانُواْ یَقْتَرِفُونَ
تفسیر لفظی :
و گناه آشکار و پنهان را رها کنید زیرا کسانى که مرتکب گناه مى شوند
به زودى در برابر آنچه به دست مى آوردند کیفر خواهند یافت .
تفسیر ادبی و عرفانی :
بدان که کردار آدمی دو طرف دارد :
یک طرف به دل پیوسته ، که آن را نیّت گویند ،
و یک طرف به تن پیوسته ، که آن را عمل گویند .
این ظاهر است و آن باطن ،
پس هرچه از محظورات و منهیات شرع ،
به دست و پای و زبان باشد آن را گناه ظاهر ،
و هرچه به دل بیندیشد و نیّت کند آن را گناه باطن گویند ،
و خداوند در این آیت می فرماید :
هـــــر دو را بگـــــذاریـــــد
هم عمل بــــــــــد که در ظاهــــر رود ،
و هم اندیشه و نیّت بـــد که در باطن بوده ،
بدین بیــــــــــان که :
خداوند به کَرَم خود خلق را بیــــافرید ،
و با نظرِ حکمت و کَـــرَمِ بی نهــــایت ، آن ها را پرورش داد ،
و نعمت هــــای ظاهر و باطن بر ایشان تمــــــــام کرد ،
آن گاه از بنده شکــــــرنعمت خواست ، و فرمود :
اگر شرط بنـــدگی می نمائید ، شکر نعمت بجای آرید
و آن این است که گنــــاه ظاهـــر و باطــــن را واگذاریـــد .
همان طور که نعمت دو قســـم است : ظاهـــــر و باطـــــن ،
مخالفت هم دو قسم است : ظاهر و باطن ،
نعمتِ ظاهـــر ؛کمـــــــال خلـــق است
و نعمتِ باطن جمــــــال خالــــق!
همچنین گنـــاه و مخالفت ظاهر ؛ گنــاهِ اعضاءِ تن است ،
و گناهِ باطن ؛ دوست داشتن انجام کار خلاف است ، که در دل رود و قصد و نیّت آن کند .
طلب بهشت ، طلب نعمت است ،
و در طلب نعمت ، بازماندن از راز ولی نعمت و نازحضرت ، ذلت است ،
و هرچه تو را از راز و نیـــــاز باز دارد آن را شـــــرک شمرند و گنــــاه دانند ،
هرچند در باور قومی طاعت و عبادت باشد ،
موضوع :